Bas van den Berg schrijft trilogie over verlies, veerkracht en volharding
‘Waar pijn is, ontstaat ruimte om te leren’
Wie is Bas van den Berg?
Ik ben een nerd, dat om te beginnen. Een nerd met een grote liefde voor de planeet, voor de aarde. Dat probeer ik in verschillende rollen tot uiting te brengen, onder meer als associate lector Regenerative Thinking bij de Haagse Hogeschool en als lid van de Haagse Klimaatraad. Ook als schrijver probeer ik die liefde nu uit te dragen.
Ik ben een groot dierenvriend. En een foodie, al tien jaar strikt veganistisch. Dat begon als een methode om de pijn van leven met de ziekte van Bechterew onder controle te krijgen, door snel af te kunnen vallen. Later kwamen daar overtuigende argumenten voor dierenrechten bij die ik ontdekte in het werk van filosofen als Peter Singer. En bovendien is de CO2-uitstoot van plantaardige producten beduidend lager dan die van dierlijke. Veganistisch eten past dus beter bij mijn eigen levensbeeld.
Bas van den Berg is in 1995 geboren in Den Haag, deels daar ook opgegroeid, deels in Utrecht en Groot-Brittannië. Hij deed de bacheloropleiding Proces & Food Technology bij de Haagse Hogeschool en de master Management of Bioeconomy, Innovation and Governance bij de Universiteit van Edinburgh (‘eigenlijk gewoon Bestuurskunde’). Van 2020 tot 2023 deed hij promotie-onderzoek bij de Universiteit Wageningen naar regeneratief onderwijs. Sindsdien begeleidt hij bij de Haagse Hogeschool een onderzoeksgroep van vijftien mensen over ‘regeneratief denken’. Daarnaast heeft hij met twee partners een eigen onderneming: The School of Regenerative Educators. Daarmee helpen ze bestuurders om regeneratie onderdeel te maken van het beleid en faciliteren ze trainingen voor docenten die er iets mee willen in de klas.
Hoe is De Draken in Mij tot stand gekomen?
Ik schreef van jongs af aan al kleine verhaaltjes, sprookjes en gedichtjes, maar dat heeft nooit tot iets coherents geleid. Toen ik klaar was met mijn proefschrift, en na een depressieve periode vanwege mijn eigen ervaring met chronische pijn, ontstond er ruimte en kwam alles als in een wervelstorm bij elkaar. Op een dag dacht ik: misschien helpt het om het uit me te schrijven, eerst nog niet met de intentie dat het ook voor anderen zou zijn, maar dat gebeurde vanzelf, op een heel positieve manier.
Ik stuitte op allerlei diepere thema’s waar je tegenaan loopt in de wereld zoals die nu is, zeker als je dat doet met een lichaam dat geen ‘veilig thuis’ is. Ik wilde iets creëren vanuit dat perspectief, dat je niet veel tegenkomt in de literatuur. Twee tot drie miljoen mensen in Nederland hebben te maken met een vorm van chronische pijn. In mijn vakgebied van het regeneratieve denken hebben we het vaak over het werk dat de aarde jou vraagt te doen. Toen ik die vraag eenmaal voelde, was het ook niet meer mijn boek, maar een boek dat door mij tot uiting komt. Inmiddels is dat al aan het escaleren in meerdere delen.
Waar gaat het boek over?
De Draken in Mij is het eerste deel van een geplande trilogie. In ieder deel staat één groot thema centraal, één grote vraag. Het eerste deel gaat over verlies: hoe kun je leren omgaan met een realiteit die niet meer volhoudbaar is? De volgende twee delen gaan over veerkracht en volharding: hoe kun je terugkomen als er iets destructiefs is gebeurd, en hoe kun je zorgen dat je blijft staan? Ik zie het allemaal als onderdeel van de hoofdmissie waarom ik hier ben: om een regeneratievere manier van leven toegankelijker te maken, leven vanuit meer liefde voor de wereld en elkaar. Er zitten best zware elementen in het boek, maar die horen bij het leven. Juist op de zwaarste momenten, waarop het leven het meest rauw, pijnlijk en confronterend is, op het scherp van de snede dus, ontstaat ruimte voor de meest transformatieve lessen en wijsheid. We hebben daarvoor de pijn nodig. We moeten door die pijn heen. Voor veel mensen zal dat confronterend zijn. Als je in de situatie zit als hoofdpersoon Sebastiaan uit De Draken in Mij, dan heb je geen keuze: je gaat of ten onder aan je pijn, of je gaat ermee om. Voor veel mensen is de pijn nog niet zo ontsnapbaar, maar dat kan het wel worden. Ik maak me zorgen of we daar wel klaar voor zijn als samenleving.
Hoe verloopt bij jou het schrijfproces?
Ik denk en schrijf het beste wanneer ik in beweging ben, in een trein, vliegtuig of op een boot. Of als ik zelf fysiek in beweging ben, op een fiets op loopband. Eerst praat ik dan een paar weken lang mijn ideeën in met behulp van een voice-to-textapp. Van dat materiaal maak ik later een tijdlijn en structuur. Het echte schrijfwerk doe ik grotendeels als ik onderweg ben, van en naar werk. Het definitieve manuscript ontstaat in meerdere rondes. Pas als het hele idee op papier staat, voel ik de vrijheid om te gaan knippen en plakken. Ik moet eerst van de jeuk af om het eruit te krijgen. De eerste versie is nog heel grof, met de structuur in grote lijnen. Vervolgens kleur ik het steeds verder in, haal ik er dingen uit en zo verder. Er gaat daardoor veel meer tijd in het editen zitten dan in het maken van de eerste draft.
Welke boeken lees je zelf graag?
Ik hou van diepe karakterverhalen, de menselijke ervaring, het genre is daarbij minder essentieel. Ik hou bijvoorbeeld erg van de boeken van Nan Shephard (1993-1981), een Schotse schrijfster die schreef over haar leven in de Cairngorms. Een boek dat ik nu aan het lezen ben, is De laatste dag van de veerman van de Noorse schrijver Frode Grytten, echt een heel mooi boek over een veerman die voor de laatste keer over de fjord vaart. Een recent boek dat ik in één dag heb uitgelezen omdat ik het zo fantastisch mooi vond, zowel de schrijfstijl als de inhoud, is Orbital van Samantha Harvey, waar ze ook de Booker Prize mee gewonnen heeft in 2024. Ze volgt daarin astronauten in het ISS die 24 keer op een dag om de aarde draaien. Elk van de 24 hoofdstukken beslaat één rotatie om de aarde. Soms word ik gepakt door een cover met een idee dat me aanspreekt. Dat had ik met het werk van Marie Brennan, een Amerikaanse fantasy-schrijfster, die een reeks boeken heeft geschreven over drakoloog Lady Trent, gesitueerd in Victoriaans Engeland, als een pseudowetenschappelijke serie vanuit de vraag: wat als draken echt zijn? Een prachtig idee vond ik dat.
De Draken in Mij verschijnt als hardcover-uitgave op woensdag 23 april met een presentatie en mini-symposium in Pakhuis de Zwijger. T/m deze dag is het boek voor te bestellen voor € 25,- via de boekhandel en de webshop van HENS. Daarna: € 27,50.